از زمان‌های قدیم معاملات زیادی بین افراد انجام می‌شده است بر همین اساس قانونگذار برای این گونه معاملات قالب مخصوص به آن را قرار داده است و هر کدام از قالب‌ها به صورت جداگانه شرایط و ویژگی‌های مخصوص به خود را دارد که قانون‌گذار آن‌ها را ذکر کرده است. برای اطلاع از انواع عقد در قانون مدنی شرایط و قوانین مخصوص به آن مطالبی را قرارداده‌ایم که به آن می‌پردازیم.

تعریف عقد

طبق قانون عقد عبارت است از تعهد یک یا چند نفر در برابر یک یا چند نفر دیگر بر انجام یک امر مشخص.

تعریفی که قانون مدنی بیان داشته چند عیب مهم دارد از جمله اینکه چنین تعریفی ماهیت عقود معوض را بیان نمی‌کند و به گونه‌ای تنظیم شده است که ظاهرا در هر عقد تنها یکی از دو طرف تعهد می‌کند و دیگری می‌پذیرد.

توصیه می‌کنیم مقاله عقد و قرارداد را مطالعه نمایید.

اقسام عقد

در قانون مدنی عقود و معاملات به اقسام ذیل تقسیم می‌گردد:

عقود لازم در برابر جایز، خیاری، عقود منجز در برابر معلق، عقود معوض در برابر مجانی و عقود معین در برابر عقود نا‌معین.

برای هرکدام توضیح مختصری قرار داده‌ایم.

توصیه می‌کنیم مقاله عقد تشریفاتی و عقد رضایی را مطالعه نمایید.

توصیه می‌کنیم مقاله عقد تملیکی و عهدی را مطالعه نمایید.

عقد لازم | انواع عقد

عقد لازم عقدی است که هیچکدام از دو طرف عقد حق فسخ آن را ندارند.

طبق ماده ۲۱۹ قانون مدنی عقود لازم تنها در دو صورت قابل انحلال هستند:

۱- در مواردی که قانون به موجب یکی از خیارات حق فسخ عقد را به یک طرف یا هر دوی آن‌ها داده باشد.

۲- در مواردی که دو طرف توافق به برهم زدن عقد بکنند. (اقاله)

عقد جایز

عقد جایز عقدی است که هر کدام از طرفین هر وقت بخواهد می‌تواند آن را فسخ کند.

برای برهم زدن عقد جایز نیاز به هیچ علت و سبب خاصی نیست.

فوت و جنون و سفه یکی از دو طرف موثر در انحلال عقد است.

عقد خیاری عقدی است که در آن برای هر دو طرف یا یکی از آن‌ها حق فسخ قرار داده شده است.

عقد خیاری از عقود لازم است زیرا در عقد جایز که طرفین می‌توانند هر زمان که اراده کنند عقد را برهم‌‌ بزنند صحبت از خیاری بودن آن معنی ندارد.

عقد منجز و معلق | انواع عقد

عقد منجز عقدی است که تاثیر آن موقوف به امر دیگری نباشد اما عقد معلق عقدی است که اثر آن موقوف به امر دیگری است تا پس‌ از وقوع شرط تحقق پیدا کند. مثلا شخص الف به شخص ب می‌گوید خانه‌ام را به تو فروختم مشروط بر‌ آنکه امروز باران بیاید، این عقد معلق است و واقع نمی‌شود مگر ‌اینکه امروز باران بیاید.

پس از تحقق شرط تعهد‌های نهایی دو طرف با تمام آثار حقوقی خود محقق می‌شود و صاحب حق می‌تواند از تمام مزایای آن استفاده کند.

توصیه می‌کنیم مقاله عقد منجز و معلق را مطالعه نمایید.

عقد معوض و مجانی | انواع عقد

عقود معوض عقودی هستند که در آن، هر یک از دو طرف در برابر مالی که می‌دهد یا دینی که مسئول ادای آن می‌گردد، مال یا تعهد دیگری را برای خود تحصیل می‌کند.

در عقد معوض همیشه هر یک از دو طرف در عین حالی که از دیگری طلبکار است مدیون اون نیز هست.

عقد مجانی عقدی است که در آن یک یا چند شخص در‌ برابر یک یا چند‌ نفر دیگر تعهد به امری می‌کنند یا مالی را به رایگان می‌دهند مثل عقد هبه‌.

توصیه می‌کنیم مقاله عقد معوض و مجانی را مطالعه نمایید.

عقد معین و نامعین

عقد معین عقدی است که در قانون عنوان معینی دارد و قانون‌گذار شرایط و آثار آن را معین کرده است مثل عقد بیع، اجاره، هبه، قرض، ضمان و…

عقد نامعین عقدی است که در قانون عنوان و صورت خاصی ندارد و لذا شرایط و آثار آن طبق قواعد عمومی تعیین می‌شود مثل قرارداد مربوط به نشر کتاب، تبلیغ درباره کالای معین.

توصیه می‌کنیم مقاله عقد معین و نامعین را مطالعه نمایید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص انواع عقد، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون انواع عقد پاسخ دهند.